عهدین به عنوان کتاب مقدس یهودیان و مسیحیان، به واسطه وجود برخی از آیات در قرآن بارها از نقطه نظر تحریف مورد توجه مفسران مسلمان واقع شده، و هریک به فراخور رویکرد خود به این رویداد توجه نشان داده و از وجوه مختلف بدان پرداخته اند. در این میان با توجه به تفاوت رویکرد عارفان در تفسیر قرآن و توجه عرفا به جنبه های رازوارانه قرآن و رویکرد تأویلی آنان به کتاب الله بررسی و واکاوی این انگاره در تفاسیر عرفانی می تواند افق های جدیدی را برای قرآن پژوهان بگشاید. به همین منظور پژوهش حاضر سعی دارد تا با گردآوری اطلاعات و داده های دست اول بر پایه روش کتابخانه ای و تکیه بر دو محور اصطلاح شناسی و بررسی تاریخی با رویکرد تاریخ انگاره ای موجود با رهیافتی توصیفی و فارغ از پیش فرض های کلامی به واکاوی شکل گیری گفتمان تحریف عهدین در میان تفاسیر عرفانی قرآن بپردازد. این پژوهش در پایان با پردازش و تحلیل اطلاعات به دست آمده نشان خواهد داد که اولا تا اواخر قرن چهارم، هیچ سخنی مبنی بر تحریف عهدین در تفاسیر عرفانی بیان نگردیده است و به نظر می آید که تا قرن چهارم رویکرد اصیل انگاری عهدین، رویکرد غالب در تفاسیر عرفانی بوده است. ثانیا این انگاره از قرن پنجم و با اعتقاد قشیری به وقوع تحریف در عهدین آغاز شد و پس از او این انگاره مشتمل بر دو گونه معنوی و لفظی در ذیل آیات ناظر به تحریف عهدین در اکثر تفاسیر بیان گردید.

خوزستان از آغاز تاریخ همواره بخشی از سرزمین ایران بوده است. متون تاریخی و جغرافیایی از کهن ترین ایام تاکنون تاییدی بر این مساله است. علاوه بر آن، خوزستان خاستگاه تمدن و فرهنگ ایران زمین است. از اواسط قرن نوزدهم شاهد تلاش های بسیاری برای تجزیه این قسمت از سرزمین ایران هستیم ولی این تلاش ها تاکنون به نتیجه نرسیده است و مهمترین علت آن هم هویت ایرانی خوزستان بوده است. بر این اساس دشمنان این مرز و بوم، اکنون تلاش های خود را متمرکز بر تحریف هویت ایرانی این بخش از سرزمین ایران کرده اند. آنها می کوشند در قالب فعالیت های فرهنگی و در مواردی سیاسی، خطوط تمایز قومی و زبانی را در خوزستان پررنگ کنند. همچنین آنها تلاش می کنند به نام تاریخ نگاری یا آگاهی بخشی، فضا را برای فعالیت های خارج از چارچوب هویت ایرانی خوزستان فراهم آورند؛ به همین جهت، در اندیشه «فرهنگ سازی»، «تاریخ سازی» و «ملت سازی» برآمده اند.

مقالات علمی که حاصل ماه ها و یا سال ها تلاش خستگی ناپذیر محققین و دانشمندان می باشند، باید به شکلی کاملا اخلاقی و صادقانه به رشته تحریر درآیند تا منجر به پیشرفت های علمی گردند. صداقت در پژوهش و نگارش یافته های تحقیقات در حوزه سلامت، از اهمیت دو چندانی برخوردار است، چرا که مقالات چاپ شده در مجلات علوم سلامت، نه تنها در درمان بیماران بلکه در برنامه ریزی های بهداشت عمومی اثرات قابل توجهی از خود به جا می گذارند.

در این مقاله روایات موسوم به روایات تحریف از زاویه تاثیر جریان های فکری غالیانه، مورد بررسی قرار می گیرند. در ابتدا، مراد از روایات تحریف بیان گردیده، تعریفی از غلو و غالیان ارائه می شود. در ادامه، حضور آسیب زای این طیف فکری در جریان های علمی حدیثی نشان داده می شود و آن گاه، این حضور در مورد اسناد روایات تحریف، موشکافی خواهد شد. نتیجه این دقت سندی، استخراج اسامی سیزده نفر از راویان متهم به غلو از زنجیره اسناد این روایات است که در ادامه، شرح حال رجالی آنها از منابع متقدم رجالی خواهد آمد. در تقویت نتایج به دست آمده، به موضوع شناسی این روایات می پردازیم و نشان می دهیم که طیف وسیعی از این روایات با عقاید غالیانه همخوانی دارد. همچنین انگیزه های غالیان از حضور در این حوزه ها و رویکردهای متفاوتی را که در این ارتباط استخدام کرده اند، ارزیابی خواهیم کرد.

مقاله حاضر به بررسی برخی روایات دال بر تحریف قرآن می پردازد که متون حدیثی و تفسیری کهن شیعه آنها را به ائمه (ع) نسبت داده اند، اما شیخ طوسی نخستین بار در تفسیر خود، در عین رد صریح اندیشه تحریف قرآن، برخی از روایات را به عنوان توضیحی تفسیری در فهم آیات قرآن به کار گرفته است. نحوه استفاده شیخ طوسی از این روایات در تفسیرالتبیان سبب شده است که مفسران شیعه دنباله روی وی مانند طبرسی، بعدها اغلب این اخبار را در شمار روایات «اختلاف قرائت» منسوب به ائمه (ع) و در کنار قرائات سایر قرا مشهور و شاذ ذکر کنند.

کتاب های درسی اصلی ترین برنامه هر حکومت برای شکل دادن به افکار نسل جدید کشور به منظور به اهداف بلندمدت می باشد. در این راستا کتاب های آموزشی تاریخ به دلیل پیامدهای سیاسی و اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.با جدایی منطقه قفقاز از ایران، روس ها برای قطع ارتباط فرهنگی ملت های منطقه با ایران برنامه های گسترده ای به مورد اجرا گذاشتند که نقطه عطف این اقدامات، حذف زبان و خط فارسی و عربی و رسمی کردن الفبای سیریلیک در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی در دوره استالین بود. از دهه سوم قرن بیستم هم شکل جدیدی از تاریخ نویسی که بر مطالب غیرمستند بنا شده بود ایجاد شد که شاخصه های بارز این نوع تاریخ نویسی تقابل با ظرفیت های فکری موجود در منطقه ازجمله تعلق خاطر به ایران و اسلام بود. با فروپاشی شوروی و استقلال جمهوری آذربایجان نیز نه تنها تاریخ نویسی مستقل از شوروی در این کشور شکل نگرفت بلکه قالب های تعریف شده تاریخ نویسی در دوره شوروی با شدت بیشتری در این کشور تعمیم و گسترش یافت. عامل سوق دادن جمهوری آذربایجان به تاریخ نویسی غیرمستند را می توان نداشتن پشتوانه تاریخی دیرینه و در نتیجه سابقه کم حکومت مداری دانست.این مقاله با بررسی کتب درسی تاریخ کلاس های پنجم، نهم و یازدهم و هم چنین دو کتاب دانشگاهی قصد تبیین این رویکرد را دارد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.